मक्षिका व्रणमिच्छन्ति

मूलम्-

मक्षिका व्रणमिच्छन्ति धनमिच्छन्ति पार्थिवाः ।

नीचाः कलहमिच्छन्ति सन्धिमिच्छन्ति साधवः ॥

पदविभागः-

मक्षिकाः व्रणम् इच्छन्ति। धनम् इच्छन्ति पार्थिवाः। नीचाः कलहमिच्छन्ति सन्धिम् इच्छन्ति साधवः ॥

अन्वयः-
मक्षिकाः व्रणम् इच्छन्ति। पार्थिवाः धनम् इच्छन्ति। नीचाः कलहम् इच्छन्ति। साधवः सन्धिम् इच्छन्ति॥

प्रतिपदार्थः-

मक्षिकाः = कीटविशेषाः ; flies

व्रणम् = शरीरक्षतं ; wound (obj.)

इच्छन्ति = वाञ्छन्ति ; desire

पार्थिवाः = राजानः ; kings

धनम् = वित्तं ; money

नीचाः = अधमजनाः ; low minded-people

कलहम् = विवादं ; strife, quarrel (obj.)

साधवः = सज्जनाः ; noble people

सन्धिम् = शान्तिं, सामरस्यं ; peace, compromise

तात्पर्यम्-

मक्षिकाः शरीरक्षतम् इच्छन्ति। राजानः वित्तं वाञ्छन्ति। अधमाः विवादं काङ्क्षन्ति। बुधजनाः सामरस्यम् अभिलषन्ति।

Flies desire wounds. Kings want money. Low people look for quarrel. Noble people like to have peace.

प्रश्नाः-

    १.      मक्षिकाः किम् इच्छन्ति?

    २.      सन्धिं के इच्छन्ति?

    ३.      नीचाः ------ इच्छन्ति। (रिक्तस्थानं पूरयत।)

    ४.      ‘पार्थिव’-शब्दस्य पदविश्लेषणं कुरुत?

    ५.      ‘इच्छन्ति’ इत्यत्र धातुः -- क. इच्, ख. इष् ग. इच्छ् (साधुविकल्पं चिनुत)

    ६.      ‘सन्धिः’ इत्यस्य ------ अर्थः। (रिक्तस्थानं पूरयत।)