छायामन्यस्य कुर्वन्ति

मूलम्-

छायामन्यस्य कुर्वन्ति तिष्ठन्ति स्वयमातपे । 

फलान्यपि परार्थाय वृक्षाः सत्पुरुषा इव ॥

पदविभागः-

छायाम् अन्यस्य कुर्वन्ति तिष्ठन्ति स्वयम् आतपे। फलानि अपि परार्थाय वृक्षाः सत्पुरुषा इव ॥

अन्वयः-
अन्यस्य छायाम् कुर्वन्ति। स्वयम् आतपे तिष्ठन्ति । फलानि अपि परार्थाय (यच्छन्ति)। वृक्षाः सत्पुरुषा इव (वर्तन्ते) ॥

प्रतिपदार्थः-

वृक्षाः = पादपाः ; Trees 

अन्यस्य = इतरस्य ; for others

छायाम् कुर्वन्ति = आतपाद् रक्षणस्थानं कल्पयन्ति ; shade (they) do

स्वयम् = आत्मना ; themselves

आतपे = सूर्यप्रकाशे ; in heat, under Sun

तिष्ठन्ति = स्थिताः सन्ति ; (They) stand

फलानि = वृक्षजातानि खाद्यानि ; fruits

अपि = अपि ; also

परार्थाय = इतरेभ्यः ; for others

सत्पुरुषाः = सज्जनाः ; Noble persons 

इव = वत् ; like, same as

तात्पर्यम्-

जनेभ्यः आतपात् छायां ददति। स्वयं च आतपे तिष्ठन्ति। फलानि अपि अन्येभ्यः यच्छन्ति। वृक्षाः (आचरणे) च सत्पुरुषसमानाः।

Trees, like Noble persons, provide shade to others but themselves stand in the heat of the Sun. They provide their fruits for the benefit of others.

प्रश्नाः-

    १.      छायां के कुर्वन्ति?

    २.      स्वयं कुत्र तिष्ठन्ति?

    ३.      फलानि किं कुर्वन्ति?

    ४.      ‘फलान्यपि’ इत्यत्र सन्धिः विभज्यताम्।

    ५.      ‘परार्थाय’ इत्यत्र चतुर्थीविभक्तिः कथम्?

    ६.      वृक्षाः ------ इव। (रिक्तस्थानं पूरयत)।